Ο γενικός γραμματέας Αντεγκληματικής Πολιτικής Κωνσταντίνος Γ. Παπαθανασίου εξηγεί στο dikastiko.gr , τις διατάξεις και την φιλοσοφία του νέου Σωφρονιστικού Κώδικα. Ειδικές προβλέψεις για π,χ διεμφυλικά άτομα. Ποιες είναι οι κατηγορίες των φυλακών (ανάλογα με τα αδικήματα) και πότε θα παίρνουν άδεια οι πολυισοβίτες.

Νέος Σωφρονιστικός Κώδικας: Ένα νέο πλαίσιο που αλλάζει και εξορθολογίζει τον ισχύοντα σωφρονιστικό κώδικα, ψήφισε η Βουλή πριν από λίγες μέρες (με ευρεία πλειοψηφία σε επιμέρους διατάξεις) με βάση το νομοσχέδιο που εισήγαγε το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη δια της γενικής γραμματείας Αντεγκληματικής Πολιτικής.

Το dikastiko.gr με τη βοήθεια του γγ Κων/νου Παπαπαθανασίου καταγράφει τις βασικές αλλαγές που αφορούν τις συνθήκες κράτησης (και στα αστυνομικά τμήματα) και τα νομικά δικαιώματα των κρατουμένων (ευεργετικός υπολογισμός ποινής κλπ), διαχωρισμό των Σωφρονιστικών Καταστημάτων, ανάλογα με το είδος και τη βαρύτητα των αδικημάτων, τις αλλαγές στη χορήγηση τακτικών ή εκπαιδευτικών αδειών κλπ. 

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΤΟ ΦΕΚ ΜΕ ΤΙΣ ΑΛΛΑΓΕΣ ΤΟΥ Ν. 4985/2022 ΕΠΙ ΤΟΥ ΣΩΦΡΟΝΙΣΤΙΚΟΥ ΚΩΔΙΚΑ (Ν. 2776/1999)

ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ:

1) Στο άρθρο 3 του Σωφρονιστικού Κώδικα, που αναφέρεται στην ισότητα και την απαγόρευση δυσμενούς μεταχείρισης των κρατουμένων, συμπεριλαμβάνονται επιπλέον οι έχοντες εξατομικευμένες ανάγκες, λόγω της ταυτότητας φύλου, κρατούμενοι, οι έγγαμοι κρατούμενοι που έχουν ανάγκη ειδικής μεταχείρισης, καθώς και αυτοί που έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης.

Αναφέρει: “Άρθρο 3 Ισότητα στη μεταχείριση των κρατουμένων

1.Απαγορεύεται κάθε δυσμενής διακριτική μεταχείριση των κρατουμένων, ιδίως εκείνη που βασίζεται στη φυλή, το χρώμα, την εθνική, εθνοτική ή κοινωνική καταγωγή, την περιουσιακή κατάσταση, την αναπηρία, τις θρησκευτικές ή ιδεολογικές πεποιθήσεις, το φύλο ή την ταυτότητα φύλου ή τον σεξουαλικό προσανατολισμό.

2.Ειδική μεταχείριση των κρατουμένων επιφυλάσσεται, όταν δικαιολογείται από τη νομική ή πραγματική κατάστασή τους, όπως υποδίκων και καταδίκων, εγγάμων ή εχόντων συνάψει σύμφωνο συμβίωσης και αγάμων, ανηλίκων και ενηλίκων, ατόμων με ειδικές ανάγκες ή για τις θρησκευτικές ή άλλες πεποιθήσεις ή για λόγους ταυτότητας φύλου, εφόσον γίνεται υπέρ του κρατουμένου και προς εξυπηρέτηση των εξατομικευμένων αναγκών που απορρέουν από την κατάσταση στην οποία ευρίσκεται.»

2)Στο άρθρο 5 του Σωφρονιστικού Κώδικα, που προβλέπει το δικαίωμα των κρατουμένων στο εκλέγειν, διαγράφεται η απαγόρευση για την άσκηση του εκλογικού δικαιώματος σε όσους κρατουμένους έχει επιβληθεί η παρεπόμενη ποινή στέρησης πολιτικών δικαιωμάτων, λόγω της κατάργησης του συγκεκριμένου μέτρου ασφαλείας, με την έναρξη ισχύος του νέου Ποινικού Κώδικα.

Λιγότερη φυλάκιση

3)Στο νέο άρθρο 6Α του Σωφρονιστικού Κώδικα θεσμοθετείται το νέο ειδικό ένδικο βοήθημα για τις συνθήκες κράτησης με την δικαστική απόφαση να εκδίδεται εντός 30 ημερών απο την κοινοποίηση της καταγγελίας και οδηγεί ακόμα και σε ευεργετικό υπολογισμό μέρους της ποινής αλλά και αποζημίωση:

α) συμπεριλαμβάνεται ως μοναδικό κριτήριο μη τήρησης των κανόνων διαβίωσης η προσβολή της ανθρώπινης αξιοπρέπειας,

β) προβλέπεται επέκταση του πεδίου εφαρμογής του ένδικου μέσου και στις περιπτώσεις μη τήρησης των κανόνων διαβίωσης σε αστυνομικά κρατητήρια,

γ) θεσπίζεται η δυνατότητα του δικαστηρίου, αν διαπιστώσει παραβίαση κανόνων, να διατάξει την αλλαγή χώρου κράτησης του προσφεύγοντος ή, αν αυτό δεν είναι εφικτό, τη μεταφορά του στο νοσοκομείο των φυλακών ή άλλο δημόσιο νοσοκομείο ή την κατά προτεραιότητα μεταγωγή του σε άλλο κατάστημα κράτησης. Επίσης, το Δικαστήριο δύναται να επιδικάσει ευεργετικό υπολογισμό 3 ημερών ανά 30 ημέρες κράτησης υπό δυσμενείς συνθήκες καθώς και χρηματική ικανοποίηση, ύστερα από αίτηση του προσφεύγοντος, το ύψος της οποίας ανέρχεται από 5 έως 30 ευρώ ανά ημέρα παραβίασης,

δ) επεκτείνεται το δικαίωμα άσκησης του ενδίκου βοηθήματος και σε πρώην κρατούμενους σε αποκλειστική προθεσμία 4 μηνών από την απόλυση τους.

ε) προβλέπεται ρητά η υποχρέωση των εμπλεκόμενων αρχών για την άμεση εκτέλεση του διατακτικού της δικαστικής απόφασης επί του ένδικου μέσου, η έκδοση της οποίας ορίζεται υποχρεωτικά για το Δικαστήριο εντός αποκλειστικής προθεσμίας 30 ημερών από την άσκηση της προσφυγής.

Διεμφυλικά άτομα

4)Στα άρθρα 13 και 14 του Σωφρονιστικού Κώδικα ορίζεται η δυνατότητα των διεμφυλικών ατόμων να αιτούνται με αίτημά τους προς την Κ.Ε.Μ, το οποίο εξετάζεται κατά προτεραιότητα, τη μεταγωγή τους σε αντίστοιχο Σωφρονιστικό Κατάστημα που συνάδει με την ταυτότητα ή τα χαρακτηριστικά του φύλου τους. Επίσης, προβλέπεται η δημιουργία βρεφονηπιακού σταθμού για τα παιδιά, ηλικίας μέχρι 3 ετών, που διαβιούν με τις μητέρες κρατούμενες, καθώς και Ψυχιατρικού και Νοσοκομειακού Τμήματος για τις γυναίκες κρατούμενες, λόγω μη ύπαρξης μέχρι σήμερα τέτοιων θεραπευτικών δομών για αυτές.

5)Στο άρθρο 19 του Σωφρονιστικού Κώδικα προβλέπονται νέες κατηγορίες Σωφρονιστικών Καταστημάτων, ήτοι τα Σωφρονιστικά Καταστήματα για Εγκλήματα κατά της Γενετήσιας Ελευθερίας, τα Σωφρονιστικά Καταστήματα Αυξημένης Ασφαλείας, τα Καταστήματα Εργασίας και τα Σωφρονιστικά Καταστήματα Οικονομικών Εγκλημάτων.

6)Στο νέο άρθρο 19Α του Σωφρονιστικού Κώδικα ορίζεται ειδικότερα ότι στις απαγορεύσεις μεταγωγής σε αγροτικά καταστήματα περιλαμβάνονται μόνο τα κακουργήματα και όχι τα πλημμελήματα του 19ου Κεφαλαίου του Ειδικού Μέρους του Ποινικού Κώδικα, προκειμένου να είναι ακόμα πιο διευρυμένο το πεδίο μεταγωγής κρατουμένων σε αγροτικά καταστήματα.

Σε κάθε περίπτωση “Απαγορεύεται η μεταγωγή ή η παραμονή σε αγροτικές φυλακές και στην Κ.Α.Υ.Φ. σε όσους κρατούμενους έχουν καταδικασθεί για εγκλήματα τρομοκρατίας ή εσχάτης προδοσίας ή κακουργήματα που συμπεριλαμβάνονται στο 19ο Κεφάλαιο του Ειδικού Μέρους του Ποινικού Κώδικα, σε όσους κρατούμενους εκτίουν ποινή ισόβιας κάθειρξης για ανθρωποκτονία που τελέστηκε στο πλαίσιο ένταξής τους σε εγκληματική οργάνωση, καθώς και σε κρατούμενους που έχουν υποπέσει σε πειθαρχικό παράπτωμα που δεν έχει διαγραφεί από το ατομικό δελτίο πειθαρχικού μητρώου του κρατουμένου σύμφωνα με την παρ. 4 του άρθρου 69 ή σε βάρος των οποίων εκκρεμεί ποινική διαδικασία για αξιόποινη πράξη σε βαθμό πλημμελήματος που ενέχει πράξεις βίας ή απειλής βίας κατά προσώπων και πραγμάτων ή κακουργήματος ή σε βάρος των οποίων εκκρεμεί διαδικασία εκτέλεσης ευρωπαϊκού εντάλματος σύλληψης ή έκδοσης σε τρίτη χώρα, όπως επίσης σε κρατούμενους που έχει εκλείψει ο λόγος χορήγησης της άδειας”.

7)Στο άρθρο 23 του Σωφρονιστικού Κώδικα που προβλέπει τη διαδικασία εισαγωγής των κρατουμένων στα σωφρονιστικά καταστήματα, προβλέπεται η δυνατότητα επιλογής από διεμφυλικά άτομα του φύλου των υπαλλήλων που θα διενεργήσουν σωματική έρευνα.

8)Στο άρθρο 24 του Σωφρονιστικού Κώδικα προβλέπεται υποχρεωτική και ενιαία εφαρμογή κατά την ιατρική εξέταση του κρατουμένου, των ιατρικών πρωτοκόλλων, τα οποία έχουν εκπονηθεί από ειδική επιτροπή επιστημόνων υγείας του Συμβουλίου της Ευρώπης, στο πλαίσιο του προγράμματος «Ενίσχυση της Υγειονομικής Περίθαλψης των Καταστημάτων Κράτησης στην Ελλάδα».

Τηλεϊατρική

9)Στο άρθρο 27 του Σωφρονιστικού Κώδικα ορίζεται η λειτουργία οδοντιατρικού τμήματος σε κάθε Σωφρονιστικό Κατάστημα καθώς και χειρουργικού οδοντιατρικού τμήματος στο Ειδικό Κέντρο Υγείας Κρατουμένων Κορυδαλλού για την αντιμετώπιση των οδοντιατρικών προβλημάτων των κρατουμένων. Επίσης, θεσμοθετείται η χρήση υπηρεσιών τηλεϊατρικής για περιπτώσεις Σωφρονιστικών Καταστημάτων που λειτουργούν σε απομακρυσμένες ή δυσπρόσιτες περιοχές

10)Στο άρθρο 33 του Σωφρονιστικού Κώδικα που ρυθμίζει την ενδυμασία που φέρουν οι κρατούμενοι, προβλέπεται ως υποχρέωση, πέρα από καθαρή και ευπρεπής, να μη προβάλλει ρατσιστικά ή μισαλλόδοξα μηνύματα, να μη στρέφεται κατά συγκεκριμένων επαγγελματικών ή άλλων ομάδων προσώπων και να σέβεται το φύλο και την ταυτότητα φύλου των κρατουμένων.

11) Στο άρθρο 35 του Σωφρονιστικού Κώδικα προβλέπεται υποχρεωτική ίδρυση σχολείων όλων των βαθμίδων σε κάθε Σωφρονιστικό Κατάστημα. Επίσης, επαναφέρεται η δυνατότητα αν επιβληθεί πειθαρχικός περιορισμός, κατά τη διάρκεια των σπουδών του συγκεκριμένου κρατουμένου, η έκτιση του μέτρου να μπορεί να γίνει κατά τη διάρκεια των διακοπών ή αργιών.

Νέος Σωφρονιστικός Κώδικας: Πώς μετρούν ευεργετικά οι μέρες εκπαίδευσης

12) Στο άρθρο 46 του Σωφρονιστικού Κώδικα αυξήθηκε ο ευεργετικός υπολογισμός των ημερών εκπαίδευσης (από 3/4 σε 1 ημέρα εκτιομένης ποινής), ο οποίος, σε συνδυασμό με την υποχρεωτική ίδρυση σχολείων όλων των βαθμίδων σε κάθε Σωφρονιστικό Κατάστημα, παρέχει περαιτέρω κίνητρο, ενισχύοντας και επιβραβεύοντας την εκπαίδευση των κρατουμένων σε κάθε βαθμίδα και ειδικότερα:

α) διευκρινίζεται πως ο ευεργετικός υπολογισμός των ημερών φοίτησης λογίζεται καθ’ όλη τη διάρκεια του σχολικού έτους, μη εξαιρουμένων των αργιών και σχολικών ή άλλων διακοπών

β) προβλέπεται η δυνατότητα λήψης ευεργετικού υπολογισμού και για τους κατ’ ιδίαν διδαχθέντες μαθητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης επιτυχούς φοίτησης,

γ) η λειτουργία σχολικών μονάδων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης λογίζεται εντός των Σωφρονιστικών Καταστημάτων και γίνεται παραπομπή στους όρους και τις προϋποθέσεις χορήγησης εκπαιδευτικής άδειας του άρθρου 58, για τους κρατούμενους-φοιτητές που δικαιούνται ευεργετικό υπολογισμό και σπουδάζουν εξ αποστάσεως ή δια ζώσης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.

13)Στο άρθρο 52 του Σωφρονιστικού Κώδικα που προβλέπει τη διαδικασία επισκέψεων στους κρατούμενους, αυξάνεται από τα 8 στα 11 έτη το όριο ηλικίας των ανηλίκων τέκνων των κρατουμένων για τα οποία προβλέπεται η ειδικότερη διαμόρφωση του τόπου και τρόπου επικοινωνίας με γνώμονα το συμφέρον τους και η δυνατότητα ταυτόχρονης παρουσίας και του έτερου γονέα τους.

Νέος Σωφρονιστικός Κώδικας: Οι άδειες των κρατούμενων

14)Στο άρθρο 55 του Σωφρονιστικού Κώδικα που αφορά τις προϋποθέσεις χορήγησης τακτικών αδειών, όπως περιγράφει ο κ. Παπαθανασίου, “εξορθολογίζονται περαιτέρω οι διατάξεις με κύριους γνώμονες τους σκοπούς της ποινής και της σωφρονιστικής νομοθεσίας, τις αρχές της αναλογικότητας και της αναγκαιότητας σε σχέση με τη διαφύλαξη της κοινωνικής ειρήνης και τη στόχευση του θεσμού των τακτικών αδειών για βαθμιαία κοινωνική επανένταξη των κρατουμένων με ορίζοντα την αποφυλάκισή τους, μέσα από την διαδικασία θεμελίωσης του ευεργετήματος της υπό όρο απόλυσής τους”.

Ειδικότερα:

Για νέους κρατούμενους:

α) για κρατούμενους σε ειδικά καταστήματα κράτησης νέων ο χρόνος θεμελίωσης του δικαιώματος αδείας καθίσταται ευμενέστερος και προσδιορίζεται στο 1/6 του χρόνου πραγματικής έκτισης, καθόσον αφενός πρόκειται για ανήλικους άνω των 15 ετών που έχουν τελέσει πράξη με στοιχεία βίας που αν την τελούσε ενήλικος θα ήταν σοβαρό κακούργημα και αφετέρου στο υφιστάμενο σωφρονιστικό κώδικα η πρόβλεψη για ποινές περιορισμού σε ειδικό κατάστημα κράτησης νέων είναι δυσμενέστερη, ήτοι 1/5 πραγματικής έκτισης.

Για κάθε κρατούμενο: “Σημειωτέον, πως η θεμελίωση δικαιώματος λήψης αδείας για κάθε ποινής φυλάκισης ορίζεται στο 1/8 πραγματικής έκτισης, θεωρώντας την επιλογή αυτή σύμφωνη με την αρχή της αναλογικότητας, καθώς ισοσκελίζει και την προβλεπόμενη στη ισχύουσα διάταξη ρύθμιση θεμελίωσης του δικαιώματος αδείας για ποινές φυλάκισης μέχρι 5 ετών στο 1/10 πραγματικής έκτισης και για ποινές φυλάκισης, πλέον των 5 ετών, στο 1/5 πραγματικής έκτισης”.

β) για τους κρατούμενους που έχουν διαπράξει αδικήματα που υπάγονται στην κατηγορία της παρ.6 του άρθρου 106Β του Ποινικού Κώδικα, λόγω της αρχής της αναδρομικής εφαρμογής της ευμενέστερης ποινικής διάταξης του άρθρου 2 του Ποινικού Κώδικα, απαιτείται η πραγματική έκτιση των 5/6 του χρόνου πραγματικής έκτισης που προβλέπεται ανά περίπτωση για την υπό όρο απόλυσή τους.

Με τη συγκεκριμένη διατύπωση κάθε κατηγορία κρατουμένων με καθείρξεις για τα εν λόγω ειδεχθή και κοινωνικά επικίνδυνα και αποδοκιμαστέα κακουργήματα της παρ.6 του άρθρου 105Β του ΠΚ (όπως λ.χ ανθρωποκτονία, τρομοκρατία, εγκληματική οργάνωση, διακεκριμένη εμπορία ναρκωτικών, βιασμός, εμπρησμός δάσους), ανεξαρτήτως αν συμπληρώνουν τις τυπικές προϋποθέσεις για την υπό όρο απόλυση στο 1/3, 2/5 ή 3/5 του χρόνου πραγματικής έκτισης, σύμφωνα με το διαχρονικό δίκαιο, θα μπορούν σε κάθε περίπτωση να λάβουν τακτική άδεια, όταν συμπληρώσουν τα 5/6 του αντίστοιχου χρόνου της υπό όρο απόλυσης. Κατά τον τρόπο αυτό, κάθε κρατούμενος για την εν λόγω ειδική κατηγορία κακουργημάτων, θα δοκιμαστεί μέσω του θεσμού των αδειών, ως προς την προσδοκία της ομαλής κοινωνικής επανένταξης σε χρονικό σημείο εγγύτερο του χρόνου της υπό όρο απόλυσης, συγκριτικά με άλλες κατηγορίες κρατουμένων, λόγω της ιδιαίτερης βαρύτητας και σοβαρότητας των εκτιόμενων κακουργημάτων. Αυτό κρίθηκε δικαιοπολιτικά ορθό. Σημειωτέον, πως για τους κρατούμενους με ποινές κάθειρξης 5-15 έτη των λοιπών κακουργημάτων, τα οποία δεν ενέχουν αντίστοιχη κοινωνική απαξία, κοινωνική επικινδυνότητα και αυξημένη πιθανότητα υποτροπής, η θεμελίωση του δικαιώματος λήψης τακτικής άδειας προβλέπεται ενιαία στο 1/5 πραγματικής έκτισης, διάταξη ευμενέστερη από την αντίστοιχη στον Σωφρονιστικό Κώδικα με την οποία προβλεπόταν 1/5 πραγματικής έκτισης για ποινές 5-10 ετών κάθειρξης και 3/10 για ποινές 10-15 ετών κάθειρξης.

Νέος Σωφρονιστικός Κώδικας: Οι πολυισοβίτες

γ)Σε σχέση με τους πολυισοβίτες, προβλέπεται η θεμελίωση δικαιώματος άδειας σε κάθε περίπτωση, εφόσον έχουν εκτίσει πραγματικά είκοσι δύο (22) έτη, οπότε με τη συγκεκριμένη διάταξη, τηρείται η αρχή της αναλογικότητας, καθώς δίδεται το δικαίωμα λήψης αδείας και στις περιπτώσεις πολυισοβιτών, που με τις διαδοχικές προσαυξήσεις που προβλέπονται, λόγω αθροιστικής συρροής άνω των τεσσάρων ποινών ισοβίων, υπερβαίνουν το μέγιστο όριο κατά τον Ποινικό Κώδικα για τη θεμελίωση δικαιώματος της υπό όρο απόλυσης των 25 ετών.

15) Στο άρθρο 69 του Σωφρονιστικού Κώδικα που προβλέπει τις πειθαρχικές ποινές, εξορθολογίζεται η διαβάθμιση των βαθμών ποινής από 1 μέχρι 100, ανάλογα με την κατηγορία του πειθαρχικού παραπτώματος, ενώ η ανελαστική πειθαρχική ποινή των 100 βαθμών ποινής για το πειθαρχικό αδίκημα της κατοχής ή χρήσης κινητού τηλεφώνου καταργείται και το συγκεκριμένο πειθαρχικό παράπτωμα εντάσσεται στη γενική κλίμακα των παραπτωμάτων της Α΄ κατηγορίας, όπου προβλέπονται 51-100 βαθμοί ποινής.

Κωνσταντίνος Γ. Παπαθανασίου- Γενικός Γραμματέας Αντεγκληματικής Πολιτικής: “Χάρτης υποχρεώσεων κρατουμένων”

“Ο Σωφρονιστικός Κώδικας είναι κείμενο αρχών και κυρώσεων, πού οριοθετεί την διαβίωση των κρατουμένων και την εύρυθμη λειτουργία των σωφρονιστικών καταστημάτων. Με αυτή την έννοια είναι, κυρίως, χάρτης υποχρεώσεων των κρατουμένων, πού καλούνται να ακολουθήσουν κατά τη διάρκεια της κράτησής τους. Πρωταρχικός στόχος όμως παραμένει η διαδικασία σωφρονισμού των κρατουμένων, ο οποίος επιτυγχάνεται με σειρά διατάξεων, πού λαμβάνουν υπόψη τη σημερινή μορφή του εγκλήματος, την ανομοιογένεια των κρατουμένων, την διαφορετικότητα των αναγκών τους και εν τέλει την ομαλή επανένταξή τους στην κοινωνία.

Με την πρόσφατη νομοθετική πρωτοβουλία του ν. 4985/2022 επιτυγχάνεται η κατάλληλη αναμόρφωση και προσαρμογή του Σωφρονιστικού Κώδικα στις σύγχρονες ανάγκες, που έχουν επιφέρει μέχρι σήμερα οι διαδοχικές αλλαγές συναφών νομοθετημάτων σε εθνικό, αλλά και ευρωπαϊκό επίπεδο, προκειμένου η εναρμόνιση όλων των σταδίων της ποινικής δίκης, στα οποία περιλαμβάνεται και η έκτιση της ποινής στα Σωφρονιστικά Καταστήματα, να παρέχει επωφελή αποτελέσματα για τους κρατούμενους και τα θεμελιώδη δικαιώματά τους, εξυπηρετώντας ταυτόχρονα τις επιταγές του κράτους δικαίου.

Βασικοί άξονες του εν λόγω μεταρρυθμιστικού εγχειρήματος αφορούν:

α) την αναμόρφωση των διατάξεων που προβλέπουν τις συνθήκες κράτησης και τα δικαιώματα των κρατουμένων, σε εναρμόνιση με τις επιταγές της ευρωπαϊκής νομοθεσίας και τη νομολογία του ΕΔΔΑ,

β) το διαχωρισμό των Σωφρονιστικών Καταστημάτων, ανάλογα με το είδος και τη βαρύτητα των αδικημάτων, προκειμένου να επιτελούνται οι σκοποί του σωφρονισμού, δίχως να συγχρωτίζονται κρατούμενοι για αδικήματα διαφορετικής φύσης και βαρύτητας,

γ) τον εξορθολογισμό των διατάξεων που ρυθμίζουν τις προϋποθέσεις μεταγωγής σε ειδικά καταστήματα, τις προϋποθέσεις χορήγησης του ευεργετήματος τακτικών ή εκπαιδευτικών αδειών και εναλλακτικών τρόπων έκτισης της ποινής, σε αντιστοιχία και με την προβλεπόμενη διαβάθμιση της βαρύτητας των εγκλημάτων για τη θεμελίωση των προϋποθέσεων απόλυσης υπό όρο στο νέο Ποινικό Κώδικα,

δ) την αναβάθμιση του συστήματος υγειονομικής περίθαλψης, με σκοπό τη βελτίωση των συνθηκών κράτησης, καθώς και την ενίσχυση του εκπαιδευτικού δικαιώματος για την επίτευξη επιτυχούς κοινωνικής επανένταξης και ανάπτυξης της προσωπικότητας των κρατουμένων και

ε) τη λήψη μέριμνας, μέσω της ενίσχυσης των φορέων, για την κοινωνική επανένταξη και επαγγελματική αποκατάσταση των αποφυλακισθέντων”.