Η ενίσχυση της αρμοδιότητας του Μονομελούς Πλημμελειοδικείου και οι δίκες που επί δυο χρόνια δεν έγιναν λόγω covid και έχουν επαναπροσδιοριστεί οίκοθεν, δημιουργούν ένα εκρηκτικό κοκτέιλ εκκρεμών υποθέσεων, κυρίως στο Πρωτοδικείο Αθηνών – Πολλοί δικαστές και εισαγγελείς εκφράζουν την άποψη “παραγραφής” ήσσονος σημασίας αδικημάτων και το dikastiko.gr καταγράφει την άποψή τους

Παναγιώτης Στάθης Μια νέα διάταξη “αμνήστευσης” μικρο-αδικημάτων, όπως αυτές που διαχρονικά πολλές κυβερνήσεις όλων των αποχρώσεων έχουν ψηφίσει για λόγους αποσυμφόρησης των δικαστηρίων εισηγούνται πολλοί δικαστές και εισαγγελείς όλων βαθμίδων με τους οποίους συνομίλησε το dikastiko.gr. Πρόκειται για διατάξεις που παραγράφουν μικρο-αδικήματα με ποινές έως π.χ 1 έτος, με προφανείς λόγους να ξεφορτωθούν τα πινάκια των δικαστηρίων και να εκκινήσει πιο γρήγορα η δικαστηριακή διαδικασία. Μάλιστα η καλύτερη περίοδος για αυτές τις διατάξεις είναι το κλείσιμο της δικαστικής χρονιάς, αρχές καλοκαιριού, ενόψει της έναρξης του νέου δικαστικού έτους τον Σεπτέμβρη.

Γιατί τώρα

Οι άνθρωποι που εκφράζουν αυτή την άποψη παρουσιάζουν δυο δεδομένα τα οποία έρχονται με ταχύτητα “μετωπικής” να συνθλίψουν την δικαστηριακή καθημερινότητα. α) Την ενίσχυση αρμοδιότητας του Μονομελούς Πλημμελειοδικείου, η οποία μεσομακροπρόθεσμα θα επιταχύνει τις διαδικασίες, αλλά έως ότου ομαλοποιηθεί ο προγραμματισμός θα υπάρξει απόλυτος συνωστισμός στα πινάκια του. Κι αυτό γιατί θα πληθύνουν κατά πολύ οι υποθέσεις που θα καλείται να δικάσει, αφού πολλές υποθέσεις αρμοδιότητας Τριμελούς θα περάσουν σε αυτό. β) Την πληθώρα των (χιλιάδων) υποθέσεων που έχουν αναβληθεί επί 2 χρόνια λόγω covid από τα κλειστά δικαστήρια και πλέον προσδιορίζονται οίκοθεν με αποτέλεσμα τα πινάκια να μην είναι διαχειρίσιμα. Κι αυτό γιατί, όπως έλεγε κορυφαίος εισαγγελέας, “όταν σε ένα πινάκιο με ήδη 12 υποθέσεις προσθέσεις άλλες 3 ή 4, 5, το σίγουρο είναι ότι απλώς θα τις αναβάλλεις για αργότερα, αφού στην καλύτερη των περιπτώσεων πάνω από 7-8 δεν πρόκειται να δικαστούν”.

Πως μπορεί να γίνει

Σε όλα τα προηγούμενα διαστήματα οι δικαστηριακές ενώσεις έχουν διατυπώσει σχετικά αιτήματα , προεξαρχούσης διαχρονικά της Ένωσης Εισαγγελέων, που έχει πάγια θέση για το ζήτημα. Ενδεικτικό είναι ότι τον Μάιο του 2022 σε επιστολή της προς τον τότε εισαγγελέα του Αρείου Πάγου είχε ζητήσει ακόμα και “αποποινικοποίηση παραβατικών κοινωνικών συμπεριφορών ήσσονος σημασίας, που προβλέπονται σε ειδικούς ποινικούς νόμους, οι οποίες θα μπορούσαν να ρυθμιστούν αποτελεσματικά με διοικητικές διαδικασίες (κυρώσεις και πρόστιμα), ώστε αφενός μεν να αποφεύγεται ο ηθικός στιγματισμός των πολιτών, αφετέρου δε να αποσυμφορηθούν τα πινάκια των δικαστηρίων”. Για να το αιτιολογήσει δε προσέθεται: “…Άλλωστε, από το έτος 2005, κάθε διετία περίπου, με διατάξεις νόμων [τελευταίος ο ν. 4689/2020], με τις οποίες, όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται, σκοπείται η επιτάχυνση απονομής της ποινικής δικαιοσύνης, αφενός μεν παραγράφεται το αξιόποινο και παύει η δίωξη των πλημμελημάτων, κατά των οποίων ο νόμος, ως κύρια ποινή, απειλεί ποινή φυλάκισης μέχρι ένα (1) έτος ή χρηματική ποινή ή παροχή κοινωφελούς εργασίας ή σωρευτικά κάποιες από τις παραπάνω ποινές, αφετέρου δε κύριες ποινές φυλάκισης διάρκειας μέχρι έξι (6) μηνών, χρηματικές ποινές και ποινές παροχής κοινωφελούς εργασίας, που έχουν επιβληθεί με αποφάσεις, οι οποίες έχουν εκδοθεί και δεν έχουν καταστεί αμετάκλητες και οι ποινές αυτές δεν έχουν εκτιθεί με οποιονδήποτε τρόπο, μέχρι τη δημοσίευση του νόμου, παραγράφονται και δεν εκτελούνται, υπό τον όρο ότι ο καταδικασθείς δεν θα τελέσει μέσα σε δύο (2) έτη από τη δημοσίευση του νόμου νέα αξιόποινη πράξη από δόλο, για την οποία θα καταδικαστεί αμετάκλητα οποτεδήποτε σε ποινή στερητική της ελευθερίας ανώτερη των έξι (6) μηνών. Στην ουσία δηλαδή, παραγράφεται το αξιόποινο πολλών πλημμελημάτων και παραγράφονται επιβληθείσες ποινές, αφού όμως προηγουμένως έχει κινητοποιηθεί όλος ο μηχανισμός απονομής της ποινικής δικαιοσύνης (προανακριτικοί υπάλληλοι, εισαγγελείς, δικαστήρια κλπ.). Αν δε εξακολουθήσει αυτή η πρακτική, εύλογα αναρωτιέται κάποιος για τους λόγους διατήρησης, ως ποινικών αδικημάτων, κάποιων εκ των πράξεων αυτών”.

Η τελευταία

Η τελευταία, ελέω κορονοϊού, επίκληση για παραγραφή αδικημάτων που είναι ήσσονος σημασίας (π.χ. με προβλεπόμενη ποινή 1-1,5 έτους) ώστε να αποσυμφορηθούν τα πινάκια των δικαστηρίων και να μην παραταθεί το δικαστικό έτος, ζήτησαν οι εισαγγελείς το 2020. Λίγους μήνες μετά, τον Μάιο του 2020 ο τότε υπουργός Δικαιοσύνης Κώστας Τσιάρας έφερε σχετική διάταξη με την οποία χιλιάδες εκκρεμείς υποθέσεις που είχαν ως όριο ποινής το 1 έτος καθώς και οι καταδικαστικές αποφάσεις με ποινή έως 6 μήνες και έπαυσε η ποινική τους δίωξη. Η διάταξη, αποτελούσε σαφές αίτημα της ηγεσίας των δικαστηρίων (Αρείου Πάγου και μάλιστα δυο φορές), αλλά της Ένωσης Εισαγγελέων. Από την παραγραφή και την παύση ποινικής δίωξης εξαιρέθηκαν τα αδικήματα που αφορούν στη διάδοση του κορονοϊού (285 ΠΚ) και άλλα αδικήματα που σχετίζονται π.χ. με απόδραση κρατουμένου, με διατάραξη πλειστηριασμών (πράξεις κατά συμβολαιογράφου), ψευδή καταγγελία στην Αρχή (230 ΠΚ), προσβολή γενετήσιας αξιοπρέπειας (337 ΠΚ) , 82A (εγκλήματα με ρατσιστικό χαρακτήρα) κ.λπ.